Günlük Adımlar Yazılar

Bir Psikoloğun Gözünden: Gri Pasaport Ne İçin Alınır? İnsan davranışlarını çözümlemeye çalışan bir psikolog olarak, sıkça karşılaştığım bir soru var: “Gri pasaport ne için alınır?” Bu soru, yüzeyde idari bir merak gibi görünse de, aslında derin bir psikolojik anlam taşır. Çünkü insanlar belgeler, statüler ve sınırlar üzerinden yalnızca devletle değil, kendi kimlikleriyle de ilişki kurarlar. Gri pasaport, bu ilişkinin modern dünyadaki en sembolik yansımalarından biridir. Gri Pasaportun Tanımı: Sınırların İzin Verdiği Ayrıcalık Gri pasaport, yani hizmet pasaportu, Türkiye Cumhuriyeti tarafından kamu görevi veya devlet adına belirli bir görev için yurt dışına gönderilen kişilere verilen özel bir seyahat belgesidir. Bu belge,…

Granit Fiyatı Nedir? — Taşın, Sözcüklerin ve Değerin Edebî Yüzü Kelimelerin Taşıyla Başlayan Bir Hikâye Bir edebiyatçı için dünya, kelimelerin ördüğü görünmez taşlardan oluşur. Her sözcük, bir anlam katmanıdır; her cümle, bir duvarın örülüşü gibidir. Tıpkı granit gibi, bazı kelimeler de serttir, dayanıklıdır, yüzyıllar geçse bile aşınmaz. Peki, biz bugün “Granit fiyatı nedir?” diye sorduğumuzda, aslında neyi soruyoruz? Bir malzemenin piyasa değerini mi? Yoksa insanın doğaya biçtiği anlamın edebî ağırlığını mı? Bu yazı, taşın sessizliğinde yankılanan sözcükleri duymaya çalışan bir edebiyatçının denemesidir. Çünkü bazen bir tezgahın üzerindeki granit, bir karakterin kalbinden daha sağlam, bir hikâyenin omurgasından daha derindir. Edebiyatın Granitleri:…

Fora Etti Ne Demek? Dilimizin Derinlerinden Yükselen Bir Deyim Kelimeler, toplumların duygularını, tarihini ve kültürünü taşır. Türkçede bazı kelimeler vardır ki, sadece bir olayı değil; bir dönemin, bir ruh halinin ve hatta bir karakterin yansımasıdır. “Fora etti” de bunlardan biridir. Günümüzde sosyal medyada, dizilerde veya günlük konuşmalarda karşımıza çıkan bu ifade, hem denizcilikten hem de halk dilinden izler taşır. Peki “fora etti” ne demek, nasıl ortaya çıkmıştır ve neden bu kadar etkileyicidir? Fora Etmek: Denizlerden Günümüze Ulaşan Bir Deyim “Fora etmek” ifadesi aslında denizcilik terimlerinden biridir. Osmanlı döneminde gemiciler, yelkenleri açmak için “yelkenleri fora et!” derlermiş. Yani kelimenin kökeninde “açmak,…

Bir Kamyon Ayda Ne Kadar Kazanır? Toplumsal Cinsiyet, Çeşitlilik ve Adalet Penceresinden Bakmak “Para konuşunca herkes susar” derler ama bu yazıda biz susmayacağız. Çünkü bir kamyonun ayda ne kadar kazandığını konuşurken, sadece rakamlardan değil; o direksiyonun arkasındaki hayatlardan, bu mesleğin toplumsal etkilerinden ve adaletli bir gelecek için nasıl birlikte düşünebileceğimizden de bahsedeceğiz. Bu yazıyı, emek veren herkesin sesini duyurabileceğimiz bir alan olarak düşünün. Çünkü mesele yalnızca ekonomi değil, insanın kendisi. Kazancın Ötesi: Direksiyon Başındaki Hayatlar “Bir kamyon ayda ne kadar kazanır?” sorusuna yanıt ararken önce şu gerçeği kabul etmeliyiz: Kamyonculuk yalnızca bir meslek değil, sosyal, kültürel ve hatta psikolojik etkileri…

Toplumsal Etkileşimlerin Gölgesinde: Bir Araştırmacının Cezaevi Görüşü Üzerine Düşünceleri Toplumu anlamak, bireyleri yalnızca tekil varlıklar olarak değil, onları çevreleyen kültürel, hukuksal ve ahlaki sistemlerin içinde değerlendirmekle mümkündür. Bir sosyolog olarak insan davranışlarını gözlemlerken en çok dikkatimi çeken şey, bireyin yasalarla, geleneklerle ve duygusal bağlarla kurduğu karmaşık ilişkidir. Bu bağlamda, “18 yaş altı cezaevi görüşüne gidebilir mi?” sorusu yalnızca bir hukuki mesele değildir; aynı zamanda toplumun bireye biçtiği rollerin, değerlerin ve sınırların bir yansımasıdır. 18 Yaş Altı Cezaevi Görüşüne Gidebilir mi? Sosyolojik Bir Bakış Hukukun Sınırları, Toplumun Beklentileri 18 yaş altındaki bireylerin cezaevi görüşlerine katılımı, hukuken belirli sınırlamalara tabidir. Ancak meseleye…

Bir Eğitimcinin Gözünden: Hırsızlar Hangi Kapıyı Açamaz? Öğrenme, bazen bir kapının arkasında bekleyen ışığı fark etmektir. Fakat o kapıyı açabilmek için doğru anahtara, yani farkındalığa ihtiyaç duyarız. Eğitimciler olarak bizler, her öğrencinin kendi kapısını bulması ve o kapıyı açabilecek cesareti göstermesi için rehberlik ederiz. Ancak bazı kapılar vardır ki — onları kimse açamaz. “Hırsızlar hangi kapıyı açamaz?” sorusu, yalnızca bir bilmece değil, derin bir pedagojik metafordur. Bu yazı, o kapının ardındaki anlamı eğitim ve öğrenme bağlamında yeniden düşünmeye davettir. Öğrenmede Kapı Metaforu: Bilginin Eşiğinde Beklemek Kapılar, eğitimde sıkça kullanılan sembollerden biridir. Her kapı bir bilginin, bir anlayışın, bir farkındalığın girişidir.…

Göçe Neden Olan Faktörler Nelerdir? Güç, Kimlik ve Toplumun Sınırları Üzerine Siyasal Bir Analiz Bir siyaset bilimci için göç, sadece nüfus hareketi değil; iktidarın sınırlarını, kurumların işlevini ve vatandaşlığın anlamını yeniden tanımlayan bir olgudur. Göç, bireyin devletle kurduğu ilişkinin çatladığı yerde başlar. Güç sahipleri düzen kurarken, o düzenin dışında kalanlar yola düşer. Ancak göç, yalnızca mağduriyetin hikâyesi değildir; aynı zamanda direnişin ve yeniden inşanın da hikâyesidir. Çünkü göç, “yerinden olma” kadar “kendini yeniden kurma” eylemidir. Bu yazı, göçe neden olan faktörleri yalnızca ekonomik ya da coğrafi değil, siyasal güç ilişkileri perspektifinden tartışıyor. 1. İktidar ve Zorunluluk: Gücün Yönettiği Hareket Göçün…

Ben bu “haps olmak” lafını duyduğumda tüylerim diken diken oluyor. Çünkü çoğumuzun diline pelesenk ettiği bu ifade, farkında olmadan hayatlarımızı küçülten bir bahaneye dönüşmüş durumda. “Haps oldum, mecburdum, elimden bir şey gelmedi.” Gerçekten mi? Yoksa kendi kendimize ördüğümüz görünmez parmaklıklara yaslanıp rahat mı ediyoruz? Bugün tartışalım: “Haps olmak” ne demek ve neden bu kadar kolay kabulleniyoruz? Kısa cevap: “Haps olmak” gündelik dilde iki anlama işaret eder: (1) “Hapis olmak”ın bozulmuş hâli; yani özgürlüğü hukuken kısıtlanmak. (2) “Hapsolmak/hapsedilmek”in mecazî kullanımı; yani bir durumda, ilişkide, işte ya da zihni kalıpta sıkışıp kalmak. “Haps olmak” ne demek? Düz ve acı bir tanım “Haps…

Gök Adanın Diğer Adı Nedir? Kozmosun Kültürel Dili Üzerine Antropolojik Bir Yolculuk Evrenin derinliklerine bakan bir antropolog olarak, sadece yıldızları değil; insanlığın gökyüzüne yüklediği anlamları da merak ederim. Çünkü gökyüzü yalnızca fiziksel bir alan değil, kültürlerin inançlarını, ritüellerini ve kimliklerini yansıtan kadim bir aynadır. İnsanlık tarihi boyunca “gök ada” ya da diğer adıyla galaksi, sadece bilimsel bir kavram değil; aynı zamanda mitlerle, sembollerle ve topluluk anlatılarıyla örülmüş bir kültürel metafordur. Her kültür, gökyüzüne kendi rengini vermiştir. Kimisi yıldızları atalarının ruhu olarak görmüş, kimisi galaksileri tanrıların yolları olarak adlandırmıştır. “Gök adanın diğer adı nedir?” sorusu, yalnızca bir terim arayışı değil; insanlığın…

Fotoğrafta Negatif ve Pozitif Çoğaltma Sistemini Geliştiren Bilim Adamı Kimdir? – Işığın Adaletle Buluştuğu Nokta Bir fotoğraf karesi, bazen bir hayatı anlatır; bazen de bir devrimin sessiz tanığı olur. Bugün bahsedeceğimiz konu, yalnızca bir teknik icat değil, insanlığın “görme” biçimini değiştiren bir dönüm noktası: Negatif ve pozitif çoğaltma sistemi. Bu sistemin arkasındaki isim ise, bilimsel zekâsıyla olduğu kadar insanlığa bıraktığı etkisiyle de hatırlanması gereken bir deha: William Henry Fox Talbot. 🇬🇧 Ama bu yazı sadece “kim buldu” sorusunun yanıtı değil. Bu yazı, fotoğrafın adaletle, görünürlükle ve toplumsal çeşitlilikle nasıl kesiştiğini anlatan bir hikâye. Çünkü her negatifin ardında bir pozitif vardır…